Κυριακή 8 Μαρτίου 2009

Η Φιλοσοφία της ΝΑΤΟικής Διαπραγμάτευσης

Η Φιλόσοφία της Νατοϊκής Διαπραγματευτικής Πολιτικής
Δρ. Μάριος-Παναγιώτης Ευθυμιόπουλος



Κατά την σύνοδο του ΝΑΤΟ, σε επίπεδο Υπουργών Εξωτερικών, που ολοκληρώθηκε στις 3 Δεκεμβρίου 2008, στα πρώτα αποτελέσματα όπως αναφέρουν έγκυρα άρθρα, αναπτύσεται μία νέα πτυχή διαπραγμάτευσης, η οποία αναφέρεται ως «δημιουργική διπλωματική λογιστική» .

To άρθρο αυτό εκδόθηκε από το περιοδικό Άμυνα και Διπλωματία
Ιανουάριος 2009






Η διπλωματική αυτή λογιστική θεωρία ορίζει πως δεδομένης: 1) της απερχόμενης κυβέρνησης των Η.Π.Α, 2) των πολιτικών εξελίξεων με το Ιράν, 3) της αναγκαίας εξεύρεσης λύσης για το Αφγανιστάν, Ιράκ και Κόσοβο, 4) της παρουσίας του Ρωσικού Πολεμικού Nαυτικού στην διώρυγα του Παναμά για πρώτη φορά μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο (1944), 5) της πρόθεσης για αύξηση των στρατιωτών στο Αφγανιστάν κατά 10.000 όπως επικαλείται το Αμερικανικό Υπουργείο Άμυνας, 6) των προσφάτων πολύνεκρων επιθέσεων στην Ινδία και το Πακιστάν, 7) των συνεχομένων εναερίων αμερικανικών επιχειρήσεων στο Αφγανιστάν και στα σύνορα Αφγανιστάν-Πακιστάν, 8) της έγκρισης στρατηγικής συνεργασίας ΗΠΑ-Ιράκ 9) και την «γέφυρα προσφοράς» συνεργασίας ΗΠΑ-Ρωσίας μέσω δηλώσεων του Πρωθυπουργού της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν, τα σύμμαχα κράτη ισοζυγίζουν και προσδιορίζουν τα συλλογικά και εθνικά συμφέροντα ώστε στο επόμενο χρονικό διάστημα εώς την σύνοδο αρχηγών κρατών-μελών του ΝΑΤΟ τον Απρίλιο του 2009 στο Κίελο-Στρασβούργο να οριστούν οι νέες στρατηγικές προοπτικές εξέλιξης της Συμμαχίας . Αυτές θα οριστούν εν’τέλει σε ένα νέο στρατηγικό πλάνο το οποίο και θα ορίσει συνολικά την στρατιωτικό-πολιτική λειτουργία της Συμμαχίας σε κανονιστικό, νομικό, πολιτικό, οικονομικό και στρατιωτικό-επιχειρησιακό πλαίσιο, πλαίσιο μακροχρόνιας λειτουργίας της Συμμαχίας ώς διεθνούς οργανισμού.

Τα αντικρουόμενα αιτήματα 1) της Γερμανίας και της Γαλλίας για την εξελικτική πορεία του ΝΑΤΟ, 2) της προσπάθειας των Η.Π.Α για επαναπροσδιορισμό της διπλωματικής όδου για πλήρη ένταξη της Γεωργίας και της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, 3) του ζητήματος του επαναπροσδιορισμού των σχέσεων ΝΑΤΟ-Ρωσίας και 4) των ζητημάτων των υπολοίπων κρατών του ΝΑΤΟ όπως των σχέσεων Ελλάδος-ΠΓΔΜ στα πλαίσια προσπάθειας επίλυσης του ζητήματος της ονομασίας της δεύτερης εμμέσω διαπραγμάτευσης του Ο.Η.Ε, μπορούν και θεωρείται πως θα χρησιμοποιηθούν ώστε να αναδείξει η Συμμαχία την χρησιμότητα και την εποικοδομητική λειτουργία των θεσμών της, ως φόρουμ διαπραγματεύσεων επίλυσης σημαντικών διεθνών θεμάτων στα δημοκρατικά πλαίσια συνεργασίας των κρατών-μελών της Συμμαχίας και των συνεργαζομένων με αυτό κράτη.

Στα από κοινού αποτελέσματα της διημερής συνόδου κορυφής των Υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ, τα κύρια αυτά θέματα καταγράφησαν στο Κοινό Ανακοινωθέν που επιβεβαιώνει την συλλογική συμφωνία των κρατών-μελών της Συμμαχίας .

Η επίτευξη κοινής απόφασης και καταγραφής ως κοινών αποτελεσμάτων είναι η αποκαλούμενη ως «διαδικασία διαπραγμάτευσης» και αποτελεί την φιλοσοφία της αρχικής ίδρυσης του ΝΑΤΟ. Αυτοσκοπός της Συμμαχίας είναι η από κοινού συμφωνία σε όλα τα ζητήματα που αναπτύσσονται στα πλαίσια της διαπραγματευτικής πολιτικής συνεργασίας των κρατών-μελών καθώς των συνεργαζομένων με αυτό.

Η διαπραγμάτευση ζητημάτων είναι διαδικασία χρονοβόρα. Απαιτεί σοβαρότητα, σαφείς στόχους και ικανότητα που διακρίνει του ηγέτες των χωρών κρατών που αντιπροσοπεύουν το εθνικό τους κράτος.

Στην τελευταία για το 2008 σύνοδο συνεπώς ήταν καθοριστική η από κοινού συμβιβαστική καταγραφή των όσων θεμάτων πρόκειται να αξιολογηθούν σε επίπεδο Αρχηγών Κρατών του ΝΑΤΟ στην σύνοδο του Απριλίου 2009. Γύρω από τα διεθνή ζητήματα αναπτύσσεται η διαδικασία διαπραγμάτευσης που καταλήγει στην σύνοδο κορυφής των Αρχηγών Κρατών μετά από προκαθορισμένες συνομιλίες σε επίπεδο Υπουργών Εξωτερικών και Άμυνας, αλλά και μέσω της στρατιωτικής επιτροπής των Συμμαχικών κρατών-μελών, όσο και των συνεργαζομένων με την Συμμαχία μέσω των προγραμμάτων διμερών διαλόγων. Όπως π.χ. αυτές του Συμβουλίου ΝΑΤΟ-Ρωσίας, ΝΑΤΟ-Ουκρανίας, της νεοσύστατης επιτροπής διαλόγου ΝΑΤΟ-Γεωργίας, και στα πλαίσια του διαλόγου Σύμπραξης για την Ειρήνη ή του Membership Action Plan (MAP).

«Τα παιχνίδια ελιγμών» συνεπώς όπως αναφέρει ο έγκυρος δημοσιογράφος Κώστας Καλλέργης εξελίσσονται μέσα στα προαναφερθέντα αυτά πλαίσια συνεργασίας και διαλόγου που έχει ορίσει το ΝΑΤΟ.

Ωστόσο τα εθνικά και φιλόδοξα συμφέροντα ορισμένων κρατών όπως οι Η.Π.Α, η Βρετανία, η Γαλλία και η Γερμανία μπορούν να αλλάξουν το υφιστάμενο πλαίσιο διαπραγμάτευσης το οποίο τα ίδια αυτά κράτη είχαν αρχικά συννενέσει να δημιουργηθούν. Οι κινήσεις αυτές από τον ημερήσιο τύπο μπορούν να θεωρηθούν ως κινήσεις πρωτοβουλιών ή κινήσεις εντυπωσιασμού. Ωστόσο, σε πολιτικό επίπεδο μπορούν να θεωρηθούν ως νεες κινήσεις για την επιτάγχυνση ή αλλιώς απλοποίηση των διαδικασιών δεδομένης και της ανάγκης για ρεαλιστική εξεύρεση βίωσιμων λύσεων που με σταθερά πολιτικά βήματα μπορούν να επιλύσουν διεθνή ζητήματα.

Η προτροπή των θέσεων αυτών είναι αποτέλεσμα στοχευμένης και συγκεκριμένης εξωτερικής πολιτικής. Σε εθνικό επίπεδο στόχος είναι η ανάδειξη θέσεων με την φιλοδοξία για συνεχή παρουσία και πολιτική πρωτοβουλία στα διεθνή τεκτενόμενα.

Όταν η επίτευξη του στόχου δεν είναι εφικτή, θεωρείται πως ο στόχος πρέπει να επαναπροσδιοριστεί και να επαναδιαπραγματευτεί. Έτσι ως παράδειγμα η προσπάθεια να οριστεί ημερομηνία έναρξης των διαπραγματεύσεων προς ένταξη της ΠΓΔΜ (μετά την συμφωνία να ολοκληρωθούν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Αλβανίας και της Κροατίας που θα επικυρωθεί τον Ιούνιο 2009) ναυάγησε μετά από την συλλογική απόφαση των κρατών-μελών του ΝΑΤΟ, όπως αναφέρεται και στο Κοινό Ανακοινωθέν της Συνοδού του Βουκουρεστίου (Απρίλιος 2008). Η ΠΓΔΜ θεωρείται πως δεν πληρεί τις προϋποθέσεις ακόμα, ώστε να οριστεί ημερομηνία έναρξης των διαπραγματεύσεων. Οι λόγοι ποικίλουν. Δύο είναι ωστόσο οι βασικότεροι: 1) Δεν έχουν πλήρως εναρμονιστεί στις διοικητικές, οικονομικές, πολιτικές και στρατιωτικές υποχρεώσεις που θα έχουν έναντι του ΝΑΤΟ. 2) Δεν υλοποιούν τους όρους Δημοκρατικής συνύπαρξης των γειτονικών λαών που μεταξύ των άλλων πρέπει να σέβονται την ιστορική και εδαφική ακεραιότητα όλων των χωρών.

Η στρατιωτική σύρραξη μεταξύ της Γεωργίας και της Ρωσίας, εξανάγκασε συμμάχους και των δύο να πάρουν θέση και εντός του πλαισίου λειτουργίας του ΝΑΤΟ. Αποτέλεσμα αυτού ήταν η εκτεταμένη διαπραγμάτευση για προσπάθεια εξέυρεσης λύσης στο όποιο ζήτημα υπήρχε ή δημιουργήθηκε κατά την διάρκεια. Συνεπώς, η εξεύρεση βιώσιμής αλλά και ισοζυγισμένης λύσης στα πλαίσια του ΝΑΤΟ πρέπει να μην πλήτει κανένα εθνικό συμφέρον. Η προσπάθεια από την μία της Γεωργίας να αναδείξει το ζήτημα ως το λόγο που δεν πήρε ημερομηνία ένταξης (κατά την σύνοδο του Βουκουρεστίου 2008) και συνεπώς έδωσε το πολιτικό έναυσμα της Ρωσίας να επέμβει στρατιωτικά και από την άλλη της Ρωσίας να παγώσει (παροδικά όπως είναι αναμενόμενο) την λειτουργία του Συμβουλίου ΝΑΤΟ-Ρωσίας ως ανταποδοτική κίνηση στη δημιουργία της Επιτροπής ΝΑΤΟ-Γεωργίας, δεν επωφέλησε κανένα και συνεπώς και το ΝΑΤΟ που ενεπλάκη στην διαδικασία αποκλιμάκωσης της σύρραξης.

Σε επιχειρησιακό επίπεδο των αποστολών της Συμμαχίας στο Αφγανιστάν και το Κόσοβο, συνεχίζονται οι προσπάθειες ενίσχυσης της συμβολής του ΝΑΤΟ, όχι πλέον μόνο σε στρατιωτικό επίπεδο αλλά και πολιτικό μέσω του πολιτικού στοιχείου της αποκαλούμενης διαδικασίας εκδημοκράτευσης. Ωστόσο, επιβεβαιώνεται και θα συνεχίσει να επιβεβαιώνεται η όπως τελικά διαφαίνεται στρατιωτική παρουσία και συμβολή τόσο της ISAF (International Assistance Force UN-Mandated, NATO-Led operation) όσο και της KFOR (Kosovo Force) στο Κόσοβο, καθώς και της σταδιακής συνεργασίας της Ε.Ε με το ΝΑΤΟ μέσω (EULEX).

Τελικά η φιλοσοφία της Νατοϊκής διαπραγμάτευσης σε στρατιωτικό-πολιτικό επίπεδο αποτελεί το καλύτερο πλαίσιο διαλόγου στρατιωτικό-πολιτικού περιεχομένου, καθώς η Συμμαχία συλλογικά ορίζει τους όρους και τους στόχους της διπλωματικής διαδικασίας διαπραγμάτευσης. Εξιδανικεύονται μέσω ΝΑΤΟ οι διαδικασίες με τις οποίες διαπραγματεύονται τόσο τα κράτη-μέλη του, όσο και τα συνεργαζόμενα με αυτό και όπου μπορούν να επιλύθουν οι διαφορές σε πολιτικό και διαπραγματευτικό πλαίσιο τα προαναφερθέντα ζητήματα.

Δεδομένης και της ανάληψης των καθηκόντων της Ελλάδας στον ΟΑΣΕ για το 2009, η φιλοσοφία της διαπραγματευτικής ικανότητας που αναδεικνύεται μέσα από το ΝΑΤΟ συλλογικά, αλλά και της εμπειρικής ικανότητας της Ελλάδας στην Συμμαχία, θα επιφέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα. Συνεπώς, θεωρείται ως καλά μελετημένη κίνηση η αναφορά για έναν αναγκαιό και ταυτόχρονο διαλόγο στον ΟΑΣΕ για τα θεμάτα ασφάλειας για την αντιμετώπιση νέων απειλών.

Η πρόθεση διαλόγου που έχει εκφραστεί ήδη μέσω της Υπουργού Εξωτερικών της Ελλάδος, προσδίδει κύρος και επαληθεύει την ετοιμότητα να φιλοξενησεί η Ελλάδα την σύνοδο του ΟΑΣΕ κατά την διάρκεια της φετινής της προεδρίας. Έτσι εκφράζεται η εμπειρική και άμεση αποφασιστικότητα της Ελλάδας που διακρίνεται διαχρονικά τόσο στα πλαίσια του ΝΑΤΟ όσο και στον ΟΑΣΕ και αποτελεί παράδειγμα ικανότητας διαπραγματευτικής πολιτικής.

Δεν υπάρχουν σχόλια: